Infrastruktur i Noreg

Her til lands er det eit svare strev å bestemma seg for om ein ynskjer lyntog eller dobbeltspor. Andre stadar i verda, der ein verkeleg satsar på miljøvennlege framkomstmiddel, er mentaliteten ein ganske annan.

Treehugger.com kan i dag melde om at Japanske togprodusentar har utvikla ein ny generasjon superraske, ekstra miljøvennlege tog. efSET (environmental friendly Super Express Train) er planlagt å vera ferdig designa og utvikla våren 2010. Kawasaki Heavy Industries anslår at dei neste 20 åra vil det verta bygd ut 10.000 km med høghastighetsbanar rundt om i verda. Men denne utviklinga vil då altså ikkje Noreg, med Navarsete i spissen vera med på. Temmeleg sørgjelege greier spør du meg.

Kjelde: Treehugger.com

Eventuelt?

Okai. Det er kanskje min oppvekst i bibelbeltet som gjer sitt innslag her, det skal eg innrømma. Likevel kan eg ikkje anna enn å stille meg ein smule kritisk til det valet Cappelen Dams forlag har gjort i si siste lærebok i RLE. Dei fleste har vel fått det med seg no, men den siste utviklinga for å gjera seg meir internasjonale har altså medført at dei velkjende forkortingane f.Kr. (før Kristus) og e.Kr. (etter Kristus) no vert omgjorde til evt. (etter vanleg tidsrekning) og fvt. (før vanleg tidsrekning).
Mange politikarar har ytra seg omkring saka:

Rolf Reikvam (SV) mener det er helt tullete å gjøre om tidsregningen i læreboka.
Odd Einar Dørum (V) mener de nye bøkene fratar barn kunnskap om vår historie og kultur.
Ine Marie Eriksen Søreide (H)mener det er fullt mulig å lære toleranse for alle religioner og samtidig holde på norsk kulturarv.

Dei fleste er einige om at å endra dette vil vera bortimot blasfemi og eit kulturhistorisk sjølvmord. Dette er vel og merka før FrP har vore på bana med sine uttalelsar!Eg legg meg ikkje borti det. Det som eg derimot tenkjer litt på, er kvifor dette i det heile tatt har kom opp. Som ein i følgje linselusa kunne lese i “Vakttårnet” i 1992;

Det finnes forskjellige former for tidsregning, forskjellige slags kalendere. For jødene er vi nå i år 5752 anno mundi («fra verdens skapelse»). For mange andre befinner vi oss i AD (anno Domini, «det Herrens år») 1992, eller 1992 e.Kr.

I tillegg til denne Gregorianske tidsrekninga kjem mellom anna følgjande ulike kalendarar, som i større eller mindre grad skil seg frå det Cappelen Dams no definerer som vanleg;

  • Hinduistisk kalender
  • Juliansk kalender
  • Austkristen kalender
  • Hebraisk kalender
  • Persisk kalender
  • Islamsk kalender
  • Etiopisk kalender
  • Thailandsk solkalender
  • Buddhistisk kalender

Vanleg? Og som om ikkje det var nok, så har ein i Japan ei tidsrekning som kan få ein stakkar vesterlending til å vere glad at han ikkje treng å slita med meir enn ein slags keisar! V’en i “e.v.t.” er jo også fort gjort å kopla mot ordet “vår”. Det gjev for så vidt same meining det…om ein definerer seg som ein del av den vestlege verda. Men tal frå 2003 kan jo tyde på at det finst dei som ikkje er heilt samde i denne definisjonen. 2/3 av dei totalt 332 793 innvandrarane i 2003 var frå ikkje-vestlege land.

Er det eigentleg noko poeng i ein slik diskusjon? Poenget med årstal, så vel som andre formar for målestandardar må jo vera at ein alle skal ha same referansepunkt? Har det vore slike debattar tidlegare, eller er det berre fordi religion er inne i biletet her som gjer det til aldeles fortreffeleg salgbart stoff? Ville det skapt like mykje diskusjon om ein hadde bestemt seg for å endra omgrepet “1 meter” til “1 doltiv” (distance of light travelled in vacuum)? Eg trur ikkje det.

Heile poenget er at ein har ei felles refereanse. Eit utgangspunkt. Ein standard. Om denne standarden så vert sett til å vera då denne Bibelske figuren Jesus vart født (ca.), eller om utgangspunktet i staden vert 1969, då det fyrste funnet av olje på Norsk sokkel vart oppdaga…ja det er vel rivande likegyldig? Sjølvsagt ville det nok skapt litt utfordringar i møte med andre nasjonar og folkeslag, men som ein kan forstå av den tålig lange lista med ulike kalendarar ovanfor, så er ikkje dette noko stort problem.

Og når ein fyrst snakkar om utfordringar. Kva med dei dårlege norske resultata på internasjonale målingar? Me er jo så opptatt av desse her til lands. Å måla oss i høve til andre land, sjøl om me seier til kvar einskild elev at han er spesiell og verdifull slik han er! Korleis skal vesle Kari og Ahmed no verta betre å lesa når ein må forhalda seg til flotte, eintydige forkortingar som e.v.t. og evt.? Sjølvsagt ikkje noko stor poeng, men me skal i alle fall ikkje gjera det lett for dei små håpefulle.

Vår kunstige utdanningssituasjon

Mange meiner mykje om det Norske utdaningssystemet. Eg er ein av dei. No kom eg til å tenkje på sjølve kvardagen. Korleis borna er organisert for å læra. Det heiter jo ikkje klassar lenger, men grupper. Nytt ord. I mange tilfelle same forskjell. Altså ingen.
I L97 sin generelle del som ikkje vart endra med ny læreplan heiter det;

Opplæringen skal kvalifisere for produktiv innsats i dagens arbeidsliv, og gi grunnlag for
senere i livet å kunne gå inn i yrker som ennå ikke er skapt.

Og la oss ta ein kort kikk på dagens arbeidsliv. Det kan jo vera interessant nok i seg sjølv det, men av alle ulike jobbar du kjenner til, kor mange er det som inneber at ein må arbeida i 45 minuttsintervallar. Kor mange er det som inneber at du sit på ein pult klemt inn mellom 25 andre pultar og deira tilhøyrande hyller på snaue 50 kvadratmeter?

For slik er det i skulen.

Opplæringslova fortel oss dette;

Elevane kan delast i grupper etter behov. Gruppene må ikkje vere større enn det som er pedagogisk og tryggleiksmessig forsvarleg. Organiseringa skal vareta elevane sitt behov for sosialt tilhør. Til vanleg skal organiseringa ikkje skje etter fagleg nivå, kjønn eller etnisk tilhør.

Den siste setninga der er jo verdt ein blogpost i seg sjølv, så det tek eg ikkje meir av no. Men at elevane kan delast i grupper etter behov burde jo heller vore formulert som eit skal spør du meg. Ikkje ein gong ei grisemor klarar å handtera så mange born på ein gong som det ein lærar må gjera til dagleg. Og så snakkar ein om pedagogisk forsvarleg?

Folk er ulike, men i den Norske skulekverna anno 2008 vert dei alle kasta i same støypeform sjølv om dei alle har krav på tilpassa opplæring. Den tilpassa opplæringa skal ikkje vera meir tilpassa ser du, enn at ho kan fungera innanfor eit felles rammeverk som skal gjelda for alle.

“Navarsete sier nei til lyntog”

Det er krifsoverskrifta som grin mot meg på Aftenposten sine vevsider i dag.

Jeg vil ikke avvise at det kan bli aktuelt, men da blir det eventuelt i et lengre tidsperspektiv enn den neste tiårsperioden, sier samferdselsministeren til VG.

Huff. Eg kan ikkje anna enn å håpe på at nokon set denne forvirra vestlendingen på fyrste fly til Tokyo og sender ho avgarde mot Hiroshima med Shinkansen-toget. Og er me eigentleg så dårleg stillt her til lands at det er eit spørsmål om antan dobbeltspor eller høghastighetstog? Kan ein ikkje satsa på begge?

Andre land konstruerer store byggverk. “Wonders” som nok unge Leine ville ha kalla det. Kva skjer her til lands? Skal eit Operabygg i Bjørvika vera det me har å visa verda?

Er me blitt så høgkulturelle og fine på det at me ikkje kan byggja noko som kjem til nytte for framtida og folket? Sjå berre på kva Romarane gjorde då dei bygde aquaduktane, eller russarane/kinesarane då dei bygde den transsibirske jernbana tidleg på 1900-talet. Eller kva med Engelskmennene/Franskmennene då dei byrja å bygge togtunnellen under den engelske kanal i 1988?

Det er mest litt flaut å vera norsk, når det beste me kan få til er ein lekk romeriksport.

NRK inn i skulen

Det finst utan tvil dei som har fått tildelt betre fortellarevner enn meg. “Slik er det, og slik har det alltid vore” som Jon Fosse ville sagt det. Når eg då ikkje heilt når opp til dei høgder som ein gjønomsnitteleg standupkomiar gjer, må ein søkja andre arenaer å formidle bodskapen på. Og det er det eg forsøker å gjera med min bruk av IKT i undervisninga.

For det finst mykje flott på Interwebben! Ikkje minst radioprogram. For tida er eit tema på skulen norske rovdyr. Tilfeldigvis høyrde eg ei reportasje på NRK’s “Verdt å vite” for nokre veker sidan om akkurat det. Eg tenkte med ein gong eg høyrde det at dette måtte jo vera fantastisk å få brukt i ein undervisningssituasjon! Problemet er berre ei lita sak som heiter “opphavsrett”. NRK sit jo sjølvsagt på alle rettane til programma dei lager og sender ut på eteren. I utgangspunktet kan eg sjå for meg at ein kommersiell aktør som sjølvaste Rikskringkastinga ikkje ville vera særs begeistra over å at åndsverket deira vart redigert om ein annan av ein tilfeldig grunnskulelærar. Eg tok likevel sjansen, og sendte avgårde ein e-post til Verdt å vite-redaksjonen der eg hinta litt frampå om det kunne vera ein mikroskopisk sjanse for at eg kunne nytta dette materialet i undervisninga. Resultatet var gledeleg overraskande!

Så ein hjarteleg stor takk til Hr. Grydeland i NRK. Hadde ein berre organisert dette frå Statleg nivå så samtlege lærarar i Noregs land kunne nytta seg av materialet som NRK produserer, trur eg at me kunne sett mykje flott i skulen, og kanskje også sett ein framgang i resultata. For eg ser i alle fall det med mi klasse…dei fylgjer mykje betre med når det er ein video som vert avspelt enn når eg står og teiknar og forklarar. Men dette er berre ein særs subjektiv observasjon. Kan hende tek eg feil…

Reklameskilt i utlandet

Multinasjonale firma nyttar mykje pengar på marknadsføring av merkenamn rundt om i verda. Nokre gonger kan det henda. Klassikaren er vel kanskje Honda Jazz sitt opprinnelege forslag til modellnamn her i Noreg. Og har nokon høyrd om Audi R8? Nintendo sin spelemaskin Wii (wee = tisse) må ein kunna litt engelsk for å skjøna at kanskje ikkje er så heldig i den type land.

Som Norsk hadde eg mykje morro av å traska rundt i Malaysia og kikka på slikt. Her er nokre døme…

Voldanytt

Høgskulen i Volda kunne den 29.08.08 kome med følgjande overskrift på ei melding til sin studentar og tilsette i ClassFronter:

Viktig melding: ikkje parker i gatene langs Kaarstad-huset. Politiet byrjar snart skrive ut bøter.

Dette var overskrifta. 14 ord. Dei har tydelegvis ikkje teke det vesle notatet på tre sider eg leverte til dei for 2-3 år sidan så voldsomt seriøst. Uansett. Meldinga vidare gjekk som følgjer:

Politiet i Volda har fått melding om mykje ulovleg parkering i gatene langs Kaarstad-huset, spesielt ved private utkjørslar, kloss inn til gangoverfelt og tett inn til gatekryss etc. Politiet vil skrive ut bøter om bilane ikkje flytter seg snarast!

Mon tru om Politiet på sunnmøre har mykje pengar å rutta med. Andre stader i landet ville bota ha kome på flekken og bidrege til å styrkje økonomien hjå lovens lange arm.

Byråkrati i praksis

Norge er eit heldig land med enorm tilgang til vassressursar. Ei energikjelde som ein i utgangspunktet kan nytta om att i det uendelege.

Då eg var i Australia hausten 2007 hadde Brisbane by innført sparetiltak. Ein hadde til dømes ikkje lov å vatna plenen om ein hadde slik. Krana skulle også helst skruast att medan ein pussa tenner. Strengt tatt så ville vel styresmaktene helst sett at ein skulle dusja saman fleire på ein gong og, og det ville utvilsomt vore gunstig for å skapa tette og gode relasjonar mellom folk, om det kanskje ikkje hadde vore så praktisk.

I Malaysia var det ikkje betre. Sjølv om vasstilgangen her var på den andre sida av kriseskalaen, kan ein ved Air Itam vassreservoir utanfor Georgetown på Penang sjå ein diger plakat med ei pil som syner den aktuelle vasstanden. Her var det derimot godt og fullt då eg sveipa innom ein varm haustdag i oktober.

Men så til poenget. I Amerika gjer dei jo som kjent mykje merkeleg. Dei er eit forbrukssamfunn utan samanlikning, men samstundes har dei ein del godt å koma med når det kjem til miljøsatsing. Ein måte å klara seg på er jo som dei gjer det i Australia…at ein sparar på vatnet. Dette gjer dei også i junaiten, og det i mange ulike skalaer. I privatheimar setter dei ut tønner som samlar regnvatn. Stader der ein kan vaske bilen sin tenkjer miljø dei og og har putta store kummar under asfalten der dei samlar regnvatnet. Dette vert så nytta i flunkande nye vassparande vaskemaskinar.

Men så skjer det, at ein eller annan paragrafryttar hjå dei lokale styresmaktene finn ut at slik kan ein ikkje ha det. Staten det er snakk om er Utah, ein av statane med minst nedbør. Ein har difor lovar og reglar som går på vassrettar. Og har ein ikkje vassrett, så har ein heller ikkje lov å utnytta vatnet med f.eks å endra det naturlege løpet til dette.

What type of work constitutes a stream
alteration?

In general, if the work
conducted has the potential to adversely
affect the natural stream environment,
recreational uses of the stream and
adjacent areas, aquatic wildlife, channel
capacity, or water rights a stream
alteration permit will be necessary.

Stream Alteration Violations

Så då denne byråkraten fekk det føre seg at det å samla opp regnvatn i større skala enn i ei tønne gjekk han like godt etter bilforhandlaren som trudde han gjorde noko godt for miljøet ved nettopp å spara på vatnet.

[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=Oj1-yS6tcOs]

Godt sagt…

Eg kom over noko her ein dag då eg, berre ei veke forsinka grunna heftig arbeidspress, kunne settja meg ned på do-ringen med det sist innkjøpte Pondus-bladet. Nummer 9/2008 i rekkja. Eg kunne ikkje dy meg for å humre litt i sjegget då auga mine fall på følgjande flott formulerte observasjon;

En annen ting som irriterer oss fotballvenner usigelig, er alle de soleklare målsjansene som går til spille. Karene der ute på gresset har fotball som jobb. De tjener femti ganger så mye som deg og meg. At de brenner en straffe, er jevngodt med at vi som jobber på kontor ikke klarer å få musepekeren inn igjen på skjermen når den først har havnet utenfor.

10 minutt med Picasa 3

Rykande fersk frå Google Labs kjem seinaste beta-utgåve av eit av mine desiderte favorittprogram; Picasa. Blandt dei største nyhendene er ansiktsgjenkjenning. Eg er ikkje så imponert over dette. Naturbilete er meir min smak kan ein kanskje seie. Så difor vil eg her ta ein liten kikk på nokre av dei andre nyvinningane som er å finne i programmet.

Tekst
Ein ting som har vore sakna i dei tidlegare Picasa-utgåvene er moglegheiten til å leggje tekst på bileta. Om det nå kanskje er ein smule harry i visse settingar, så kan det jo også vera litt nyttig i andre. Ein kan difor no skriva inn nokre ord på bileta, velje farge og skrifttype, ramme rundt teksten og det eg i norskfaget om dagen kallar NB!-uthevingar, altså understreking, kursiv, og feit skrift. Ein kan endåtil rotera teksten 360 grader rundt. Ei flott forbetring der altså.

Vevintegrering

Sjølv om Picasa er eit skrivebordsprogram som du må installera på datamaskina di, er det no tett integrert med alt som har med verdsveven å gjera. Picasaweb er staden der ein kan dela bilete med vener og kjente. Ein fer då ei vevadresse som ein kan gje til dei ein måtte ynskje der desse så kan gå inn og sjå korleis den vesle poden veks for kvar dag. Eg har ikkje teste ut Picasaweb sjølv i stor grad endå, så ein nærare kikk på denne vert mest opp til deg å ta deg av. Men at det er flott, ja det er det ikkje tvil om. Men ein ting har eg merka meg. Ein kan velje grad av kompresjon på bileta. Sit du fortsatt på ei tilkopling til verdsveven som mest av alt liknar på Ally McBeal, ja då kan du velje ein kompresjon med tanke på dette. Er du derimot interessert i å ha ein stad å lagre nokre bilete for å skrive ut i full storleik, ja då er dette og eit val ein kan gjere. Noko for ein kvar smak der altså!

Ny menylinje

Med nye utgåver kjem også kosmetiske forbetringar. Så også denne gongen. Menylinja nederst i skjermbiletet har vorte oppgradert, og i tillegg fått eit par nye knappar ein kan leike seg med. Mest interessant er kanskje “Collage” og “Movie”-knappane. Dei er jo i stor grad sjølvforklarande. Sjeldan har vel moglegheiten for å flotte videoar med stillbiletet vore betre, og eg trur til dømes at skuleborn kunne hatt mykje morro her om dei hadde vorte sluppe laus med digitalkamera. Collage…det å kunne lage eit stort bilete av mange små…joda. Det er jo nyttig det og, men slikt er vel ikkje akkurat noko ein gjer kvar dag.

Biletvisar

Vidare vert du under installasjonen spurt om du vil la Picasa 3 vere standard biletviseprogram for bileta dine. Dette tenkte eg faktisk ikkje over i det heile tatt, og klikka meg glatt vidare. Då eg seinare hadde lukka det ned og skulle opne eit bilete for å sjå fort på, ja då dukka det opp ein flott glidande biletvisar på heile skjermen min. Eg var mest imponert over å få slik ein flashliknande effekt på skrivebordet mitt. Ei aldeles fortreffeleg overrasking.

Picasa 3 er enno på beta-stadiet. Dette tyder at det ikkje er heilt stabilt, og for å nemne noko, så sug det prosessorkraft på høgde med vakumet i eit mjølkingsrøyrsystem! Det er då heller ikkje tilgjengeleg via den vanlege nedlastingssida for Picasa. Men eg ser føre meg at det nok dukkar opp på http://www.picasa.com om ikkje så alt for lenge. Så er nok dei fleste småproblema ute av verda, og altså berre å laste ned eit nytt program for handsaming av feriebileta dine!