Tagged in: digital kompetanse

Arbeid, IKT

Feiden med FEIDE

2 Comments

FEIDE har kasta hansken;

…og sidan eg ikkje likar at ting ligg og flyt, tek eg han opp!

Eg skal ta føre meg to ulike roller der FEIDE vert nytta i den norske skulen pr. dags dato. Dei to er lærarrolla, og elevrolla. Me tek til med lærarrolla.

Den tilsette kjem morgontrøtt til kontoret, og den vandte påloggingsskjermen skin i tussmørkret. Ein knastar inn brukarnamn og passord, og med litt flaks har ein unngått å leggje ei bok på tastaturet under oppstarten av maskina, slik at det ikkje er eit usynleg mellomrom framom brukarnamnet. Det vesle, ubetydelege mellomrommet kan velta dagen for ein durkreven lærar i det norske skuleverket!

Dernest skal ein sjølvsagt lese e-post. Men e-posten er sjølvsagt ikkje FEIDE-integrert, og ein må her hugse at det ikkje er FEIDE-passordet og brukarnamnet som gjeld.

Så står nettlesaren for tur. LMS-pålogginga dukker opp, og her må ein berre hugse å merke av for at det er FEIDE-pålogging ein ynskjer. Dernest er det berre å trygle å be om at nettlesaren ikkje på magisk vis sender ein til den felles påloggingssida for FEIDE, der ein må rulle nedetter ein uhorveleg lang rullegardinmeny, og krysse fingrane for at ein finn nettopp sin kommune/skule.

Når ein så omsider er komen inn på LMS-en, legg ein til eit og anna i faga sine. Ein test her og ein pekar der. Sidan ein er ein samvittighetsfull lærar, loggar ein så av LMS-en att, for deretter å logge inn på elevkontoen som ein har oppretta slik at ein kan sjå om elevane ser det ein vonar at dei skal sjå. Det gjer dei sjølvsagt ikkje. Ein gløymde å aktivera testen for nett denne veka, så ein må ut av elevkontoen, og inn att på lærarkontoen. Og så attende. Og då er det i orden. For denne gongen.

Elevkontoen er sjølvsagt ikkje FEIDE-kopla. Ein må altså ha eit ekstra brukarnamn og passord.

Då plinger det for ny innkomen e-post, og for å få fram det lukkar gjerne den drevne norske læraren nettlesarvindauget, og FEIDE-innlogginga er nok ein gong forsvunnen inn i nettæva. Du har vore ein halvtime på arbeid, og har nytta 25 av 30 minutt på påloggingsproblematikk!

Så det blir fram med nettlesarvindauget att, og ny på logging (den 4 for dagen) på FEIDE. Ein tek seg sjølv i å mumla nokre innbitte glosar om kvar “Felles” tok vegen i “Felles Elektronisk IDEntitet” når ein ikkje eingong kan laga det til slik at pålogging på datamaskina gjev direkte tilgang til dei verktya ein treng i løpet av dagen!

Så dukker det opp ei melding frå IKT på skjermen. Printartrøbbel i dag att! Irritert leiter ein etter det raude krysset, for å fjerne ulukka, men er i same augneblenken uheldig, og lukkar det nyinnlogga nettlesarvindauge i same slengen. *arg*

Så når ein omsider har fått logga seg på den FEIDE-synkroniserte fråversløysinga som vart lansert rett før sumaren, har ein skrive inn FEIDE-passord og brukarnamn minst fem gonger.

Men så er klokka der, og etter ein allereie alt for lang dag med IKT langt opp i halsen, må ein beine avgarde til klasserommet. Her ventar ny maskin. På eit anna nettverk. Denne skal startast, og ein skal logge seg på med ein konto som forhåpentligvis er synkronisert med den som er på kontoret. Deretter må ein finne fram til matematikkverket som IKT-avdelinga i kommunen så generøst har spandert, til tross for ei ekstra trong kommunekasse etter at ein vart pålagd ei dyr FEIDE-integrering. Denne dagen er sjølvsagt den dagen då kontoen ikkje lenger er gyldig. For over sumaren har nokon gløymd å sjekke at kontoane er gyldege det neste skuleåret, og dermed er det ikkje anna råd enn å ty til naudløysninga: stasjonar!

Elevane vert delte i grupper. Ei lesegruppe, ei reknegruppe, ei skrivegruppe…ei datagruppe. Og ja. Etter 10 minutt kjem den fyrste vågale eleven ut frå grupperommet der datamaskinane står, og tilstår på ærleg vis at han ikkje fer logga på. Sumarferien har øydelagd minnet, og den skuffa 8-åringen er ikkje kar om å hugse det opplagde “ur392E8A” og “Kj083hUf” lenger.

Læraren hastar inn (medan elevane han jobba med vert sittande å lesa åleine), for om mogleg å redde dei siste to minutta av elevens hardt tilmålte 12 minutt på datamaskina. Der sit tre like dystre medelevar, som ikkje er kome ein flekk lenger enn den fyrste vågale. I ein fart loggar læraren seg inn med sitt brukarnamn og passord (7. gong for dagen, og ikkje lenger enn fyrste time), på samtlege fire maskinar, og deretter same prosedyre i nettlesaren for å kome inn på LMS-en. Rrrrrring. Der gjekk klokka. På veg ut døra for å klargjere til neste gruppe på lesestasjone, ropar læraren bak seg. “Ikkje logg av maskina!”. For seint…

—-

Slik artar altså kvardagen seg for den jamne lærar i den norske skulen.

Eg for min del tel på knappane for kor lenge eg skal utsette å trasse heile IKT-prosjektet (les: Windows-løysinga) til min arbeidsgjevar, og heller installere Ubuntu på maskinane i klasserommet mitt. Slik kan eg unngå påloggingsstyr, eg kan starte ei maskin på null komma niks. Samstundes kan eg legge synkroniserte favorittar i nettlesaren på alle maskinane, slik at elevane har direktelenker til dei verktya me skal nytta akkurat den dagen. Bruk av LMS-løysinga vert så lagd til timar der ein kan ha fullt fokus på å hjelpe alle elevar inn med korrekt brukarnamn og passord. Gjerne ein time der ein har ein medlærar eller assistent.

Så slik er det altså FEIDE. FEIDE hadde gjerne vore som manna frå himmelen om PC i skulesamanheng tydde det same som elles; “Personal Computer“. Diverre er det ikkje slik. I skulen har ein berre “Public Computers”, og nok eit initiativ ovanfrå for å “gjøre digital skolehverdag bedre” har havarert.

Historisk, IKT, Utdanning

Utdanningsskiller i Nepal

No comments

Etter at Nepal bergtok meg under mi reise verda rundt i 2003, har landet alltid hatt ein spesiell stad i hjartat mitt. Dette vesle, fattige landet høgt der oppe i fjella gjer noko med folk. Om det er naturen, folka ein møter på eller ein kombinasjon av dette som gjer det, er ikkje godt å seie.

I dette landet er 65% av dei mannlege innbyggjarane i stand til å lesa, medan berre 42% av kvinnene kan det.

Staten ynskjer å gjere utdanning tilgjengeleg for flest mogleg, men fråfallet er stort.

Også Nepal har private og statlege skular. Her er det dei private som er høgst ansenitet.

Ein famelie sender gjerne sonen på skule om ein har ein son og ei dotter. Står valet mellom å senda båe, vert gjerne dottera sendt til statleg, medan sonen fer gå på den private.

Parallellen til Noreg for 100 år sidan, ja jamvel endå mindre, er ikkje vanskelege å sjå.

Medan eg er inne på Nepal og utdanning, passar det også å trekke fram Alex Lyngaas sin serie på Dagbladet TV, 7 dager i Nepal. Legg spesielt merke til hans tur innom døveskulen. For meg pirrer dette ved ei nerve, av di min onkel gjekk på døveskule her i landet under 2. verdskrig. Å lesa brev som læraren skrev til mine besteforeldre for så lenge sidan, er fantastisk for ein som sjølv har landa i det som er verdas nest viktigaste yrke.

Arbeid, IKT

Nyttige idiotar også i barnehagen

No comments

Etter Arne Olav Nygards fortreffelege kronikk om openheit omkring det digitale i skulen, og Jeanette Tranbergs oppfølgande bloggpost, kjem eg over ei nyhende frå ein barnehage i Kristiansand.

Saka er at ein barnehage i Vennesla har sett ned forbod for tilsette om å vera “vener” med foreldre på Facebook.

Styrar Siren Wetrhus Knutsen, pedagogisk leiar Janne Spikkeland og nestleiar Eva Anett Mosland syner her eit nivå av digital kompetanse som er heilt på høgde med det ein kan finne ved kommunar og skular i Noreg, som ser på sperring som eit godt middel for å unngå uønska hendingar.

I Facebook sitt tilfelle vil eg nemne eitt einaste ord som ville spart leiinga i Mariknotten barnehage frå å ta eit usedvanleg dårleg val: personverninnstillingar!

Ein liten sjekk på Facebook vil syne at ein kan lage seg til ulike typar graderingar av kven som skal ha moglegheit til å sjå kva…derunder også statusoppdateringar.

Når personverninnstillingane er nemnde, så har eg endå ikkje teke føre meg den beste måten å sørga for at “glipper”, slik Wetrhus Knutsen seier det, skal dukka opp. Det har du nemleg på toppen av kroppen!

I mi 1.klasse har me ein regel som heiter gjer lure val. Slike val har ikkje born monopol på. Også vaksne kan ta slike val. Det  å skaffa seg slik kompetanse er dog gjerne ikkje så let.

Avgrensa tilgong til nye verkty som vert nytta “til vanleg”, vil skapa ein ond sirkel. Så lenge utdanningsinstitusjonar blokkerer for moglegheiten til å utfalde seg med nye digitale verkty, risikerer ein at eit høgt nivå av digital kompetanse vil verte skapt i det private rom…blandt dei få. Har ikkje barnehage og skule då mislukkast i sitt arbeid slik det kan lesast om i Kunnskapsløftet der ein tek sikte på å gjere allmendanna menneske ut av nye generasjonar?

Oppdatering:

No ser det også ut til at Utdanningsforbundet er einig med meg. Godt å sjå.

Arbeid, IKT, Utdanning

Facebook, lærarar, elevar og “venning” – soga fortset

No comments

For ei stund tilbake skreiv eg litt omkring temaet Facebook, lærarar og venestatus.

Frå ein av mine favorittbloggarar på nettet, altså ein av dei eg har i RSS-straumen min, The Innovative Educator, dukka det i dag opp litt herlege, frigjerande tankar omkring nett dette temaet.

Litt utdrag for å settja leseslysta di i sving:

“…outcries to ban teachers from “friending” students on Facebook. Innovative educators know this is confusing, rather than addressing, the issue.”

Vidare skriv Lisa Nielsen, den New York-baserte læraren bak bloggen The Innovative Educator:

“Rather than what the media might have you believe, this means we need to encourage, NOT discourage educators from “friending” students not just on Facebook, but on playgrounds, in classrooms, and in the community.”

For min eigen del var dette, og resten av bloggposten herleg lesing. Så klikk deg vidare og få litt andre impulsar enn dei dommedagsprofetiane du les om i riksavisar frå tid til annan.

The Innovative Educator om Facebook, lærarar, elevar og “vener”.

Arbeid, IKT, Utdanning

Mangen bekkar små, gjev ein stor Åhh!

6 Comments

Stavanger Aftenblad skreik i mot meg i bladhylla i dag med følgjande framside;

“Forsker ved UiS: Vi leser lettere på papir enn på skjerm.“

Kunne eg la vere å kjøpe det for å lese kva Anne Mangen no hadde funnet ut? Sjølvsagt ikkje!

Fyrst av alt…ein ting er eg og Anne Mangen einige om. Ein PC er ikkje det beste vertyget til alt skulearbeid. Men der sluttar også likskapane. Det skal også seiast at i og med at artikkelen ikkje er skrive av Anne Mangen sjølv, så skal ein ta innhaldet med ei klype salt. Likevel er nokre av sitata ho har fått med, vinkla på ein slik måte at eg har vanskeleg for å la dei liggja ukommenterte.

Mangen seier sjølv at ho har teke utgangspunkt i lange, samanhengande tekstar, med både bilete og hyperlenker. Der skurrer det for min del. Eg har ennå ikkje lese ei einaste bok med hyperlenker, så korleis kan ein med eit slikt utgangspunkt kan gjere ei samanlikning er for meg litt vanskeleg å forstå.

Det er heller ikkje definert kor lang ein lang tekst er. Dette heng vel igjen saman med lesehastighet til den einskilde? For ikkje å snakke om temaet som vert teke opp i teksten, og om ein finn det interessant i utgangspunktet. Gjer ein ikkje det, kan jo sjølv ein kort tekst framstå som utåleleg lang.

Forskaren skildrar fleire gonger i artikkelen det å lese på skjerm som eit ork av ei anna verd. Ein må jo klikke og scrolle rundt omkring på denne virtuelle flata som ein gal, og ein kan aldri vere sikker på kva som kjem fram etter eit klikk.

Vidare seier ho også at ein aldri kan vere sikker på kvar ein er i ein digital tekst.

Desse to utsegna seier meir om Anne Mangens digitale kompetanse, enn dei gjer om lesing på skjerm.

For det fyrste er det ikkje lenger ein tekst ein les om ein vel å klikke seg inn på ei lenkje. Då er det to. For det andre bør ein lese gjennom heile teksten før ein set i gang med ekstra lesing.

Anne Mangen siteres også på følgende;

“Skal vi skrive en B med blyant, må hånden øves til å gjøre spesifikke bevegelser for å forme bokstaven. Trykker vi på en B på tastaturet, må hånden ikke gjøre noe annet enn når vi skriver en N, som ligger rett ved siden av.”

Her har ein altså gjenge over på temaet skriving, men eg tillet meg å kommentera det likevel.

Er det mogleg at Anne Mangen ikkje skriv med touch-metoda? Hadde ho gjort det, ville ho ha merk at om ho nytta fingrane på same måten, for å skrive to ulike bokstavar, så ville autokorrekturen fått mykje å gjere. Vinklinga på fungraner er ulike. Ein nyttar ulike fingrar, og jamvel og ulike hender. Ved skriving for hand, nyttar ein etter det eg kjenner til, berre ei hand. Helst den høgre.

Når små born skal lære å skrive bokstavar, kan det for mange, kanskje spesielt gutar, vere betre å få lov til å trykke på ein tast med bokstaven B på, i staden for å sirleg snirkle ned strekane som nokre vaksne har definert som bokstavar. Dette gjeld kanskje meir i dagens skule enn tidlegare, i og med at me har bestemt oss for å sende born i 5-årsalderen på skulen.

At motorikken kanskje ikkje er i høgsetet hjå desse aller minste, er ikkje noko ein burde bli overraska over. Ikkje minst i eit samfunn som har vorte så stillesittande, og lite fysisk utfordrande som det det har vorte her i Noreg.

Det synest altså underleg at Anne Mangen så bastant kan definera PC’en ut av likninga på lange, samanhengande tekstar, når det skin så gjennom at Anne Mangen sjølv ikkje kan ha funne rett subverkty å nytte når ho har valt å testa datamaskinverktyet i høve til lesing og skriving.

Det finst mange ulike typar program å lese tekst i. Tekstane vert gjengjeve på ulikt vis alt etter som. Det finst og mange ulike typar skjermar å lese tekst på i og med at vi no også har fått digitale bøker.

På to år har tydelegvis ikkje Anne Mangen kome fram til noko nytt. Aftenbladet burde difor ta seg fem minutt, og spørje seg om det verkeleg ikkje var andre saker som hadde større nyhendeverdi enn lesing på skjerm.

Dersom UiS har pengar til overs, kunne eg forøvrig gjerne tenke meg eit stipend for å teste Anne Mangens digitale kompetanse før neste forskingsartikkel vert utgjeven.

IKT, Utdanning

Skulen i det 21 århundre

No comments

I dag ynskjer eg å sette søkelyset på to interessante saker eg fann på nettet, etter å ha skumma gjennom RSS-kjeldene mine då eg kom heim.

Det fyrste er ein video:

Dernest tykkjer eg at du skal lesa gjennom bloggposten på acreelman.blogspot.com. Han omhandlar skulens omfavning av nye, digitale verkty.

Ikkje berre er det ein interessant bloggpost i seg sjølv. Han kapra i tillegg merksemda mi på grunn av ein diskusjon me hadde på teamet i dag. Spørsmålet ser du i skjemaet under, og eg set veldig pris på om du tek deg bryet med å dela di meining omkring temaet.

Arbeid, IKT, Politikk

Runde 2 (minst) av Facebook i skulen

2 Comments

I dag lenka Eva Bratvold til ein artikkel frå NRK Rogaland som omtalar det tilsynelatande evigvarande diskusjonstemaet i norske media; Facebook i skulen. Eg lova henne eit svar  på dette då eg sat på bussen i dag, men av di eg sa at det var eit par “men” omkring spørsmålet under, kjem svaret i form av ein bloggpost som det diverre har vorte alt for lite av i det siste.

Spørsmålet som vert stilt er altså dette; bør elevar og lærarar vera vener på facebook. (Facebook vert forøvrig her skrive med liten f, slik det er gjort frå NRK Rogaland si side.)

For dei med noko over normal husk, er gjerne ikkje ein diskusjon som denne noko nytt. I så måte er det rart at NRK Rogaland vel å lage dette til ei nyhende.

Sist det gnistra omkring Facebook i skulen var vinklinga ei litt annan. Då hadde media fått snusen i at ein lærar vært mobba på nettopp Facebook.

Eg nemnde då i ein noko ironisk kommentar, at skulen i Drammen gjerne kunne gjere som andre skular, å stenge tilgangen til heile Facebook. No ser vi heldigvis ut til å ha kome forbi dette stadiumet, og lite gler meg meir. For ser vi nok eit halvår attende, vil VG Nett ha det til at den dåverande kunnskapsministaren gjekk inn for å straffa elevar som nytta for mykje tid på Facebook i løpet av skuledagen.

Heldigvis var den gode Solhjell såpass i stand til å nyttegjera seg av digitale media, at han allereie i løpet av dagen hadde posta eit godt tilsvar til det som stod i avisa.

Om lærarar skal vere vener med sine elevar på Facebook, er eit spørsmål ein sjølvsagd kan diskutera i eit halvårs tid eller lenger, for så å koma fram til at det gjerne ikkje er så galt som dei største skeptikarane gjerne skulle tru.

Her er min umiddelbare reaksjon.

Ja! Lærarar og elevar kan sjølvsagd vere “vener” der. Dette er det minst to grunnar til, men eg nøyer meg med å skildre nettopp desse for no.

For det fyrste er det å bli ven på Facebook ei noko missvisande uttrykk. Det er nettopp Facebook som har valt å kalla det å kople seg til ein bekjent på ein virtuell måte som “ven”. Det funkar som konsept, og er sågar vorte eit verb i det engelske språket, på linje med det “å google”. Dette er altså noko ein kan takke Mark Zuckerberg for. Om ikkje lenge til, dukkar det opp ein film om nettopp Facebook. Det blir då spanande å sjå om ein kan finne ut noko meir om bruken av ordet “ven” på Facebook. For alt eg veit kan den gode Mark ha hatt lite vener då han gjekk på Harvard, og funne ut at dette gjerne kunne vere ein grei måte å skaffa seg nokre på. Som sagt…det vert spanande å sjå.

Grunn nummer to til at eg kjenner at det vert litt mykje oppstuss rundt heile greia, er at det finns noko som heiter privacy settings. For mange, gjerne dei med liten eller ingen digital kompetanse, er dette eit ukjend fenomen. Men det eksisterer altså.

Privacy settings er ei flott oppfinning av Zuckerberg. Denne funksjonen gjer det faktisk mogleg (og no kan du gjerne halde deg fast) å filtrere informasjonen du fyller internettet med. Du kan lage lister der folk på dei ulike listene har tilgang til ulik informasjon.

På den måten kan altså dine kjære elevar verte skåna for det fæle verkelege livet du som lærar heilt sikkert lev, når du ikkje står bak framom tavla i klasserommet.

Så kan ein sjølvsagd spørje seg om ein ein verkeleg ven når ein filtrerer det ein deler med venene sine?

Når alt er sagd, så er det likevel ein regel eg sjølv har. Eg tek aldri initiativet til å verte “ven” med elevar. Det er ein regel eg har definert for meg sjølv som eg føler kan vere ein god leveregel. Skulle ein elev få lyst til å leggje meg til som “ven”, har eg vanskeleg for å sjå det som noko anna enn ei positiv handlig. Å kappe handa av han eller ho, med å nekte å godkjenne førespurnaden i det eleven strekk ut handa, trur eg gjerne skadar eleven meir enn om ein skulle godta han og legge han til i si elevar-liste.

Og med dette vonar eg du har fått svar Eva? 🙂

PS…og no har eg ikkje ein gong teke tak i Liv Marie Schou og andre si flotte bruk av Facebook i undervisninga.

PS II…sjå også Jonny Eriksens skriveri om nett samme sak

IKT, Utdanning

Opphavsrett på nett, rett og slett

3 Comments

Eigentleg hadde eg tenkt å skriva litt om ungdom, chattespråk og digitalhistorie inspirert av Liv Marie Schou. Men etter ei interessant hending i dag vert det i steden fokus på eit anna område som er vel så interessant. Bruk av bilete og opphavsrett.

Ein tur innom datarommet på skulen i dag gjorde at eg sette i gang litt funderingar omkring det med opphavsrett på nett. Ein har inntrykk av at born/ungdom no til dags “er så gode på data“. Sjølvsagt er det ikkje tvil om at dei fleste nok er i stand til å kommunisera med vener med hjelp av data. Dei fleste er nok også i stand til å lasta ned musikk, bilete og video…lovleg og ulovleg.

I dag fekk eg ikkje berre eit ekspemel på at det, trass i ein skinndigital kompetanse, nok er ein god veg å gå endå. Eg stilte spørsmålet “har du lov å nytta dei bileta” til ein elev som var i gang med å laga ein presentasjon av ein av sine favorittartistar. Ryggmargsrefleksen til eleven vart med eitt aktivert, og eit soleklart ja, vart presentert for meg.

Ok. Her var det ikkje anna enn å omformulere seg. Eleven trudde tydelegvis at eg stilte spørsmål omkring innhaldet på bileta. Eit forsøk til vart gjort. Same reaksjon. Då eg for tredje gong forsøkte å hinta til eleven om han hadde lov å nytta bileta, fekk eg seks par auge mot meg…som om eg skulle vere ein pensjonist. Nokre bortgøymde glis av denne forvirra tullebukken av ein lærar var og å spora. Djupt pust.

Så moralpreika. Sjølv om bilete ein finn på internett er lette å kopiera inn i ein lysbiletepresentasjon, er det ikkje sjølvsagt at ein har anledning til å nytta seg av desse. Vil eleven finne på å ta med seg varer i ein butikk utan å betala for dei? Nei, sjølvsagt ikkje. Forsøker vidare å forklara at det at bileta er tilgjengelig på nettet ikkje automatisk tyder at ein kan nytta desse som ein vil. Og så kjem gullkornet; “det finst noko som heiter opphavsrett og lisensar.”

Nye himlande blikk. Men denne gongen hakket meir spørjande. Eg tek sjansen og køyrer på. “Sjå her”, seier eg og vrenger opp det eg har av memoriserte nettstadar for søk på lovlege bilete. Eg viser dei litt. Let dei prøva litt sjølv.

Elevane (5.trinn) ser ut til å skjøna no. Dei oppfattar omsider at eg har eit poeng i innblandinga mi. At eg, tru det eller ei, kan noko om det eg snakkar om. Ein elev seier vel det dei fleste blandt dei tenkjer.

Eg visste ikkje at det var noko som dette. Trudde ein berre kunne bruka det som ligg på Google.

Vel. Her er det Google sjølve seier om bruk av bilete, og som står under alle bilete ein får opp når ein søkjer etter med søkemotoren Google (for bileta ligg sjølvsagt ikkje på Google);

Image may be subject to copyright.

Ikkje den mest finleste setninga på verdsveven vil eg tru. Men tru meg. Det står der! Meir om dette frå Google sjølv, kan ein lese her.

Creative Commons er ein verdsomspennande organisasjon som gjer ein flott jobb for å laga ulike lisensar for at ein nettopp skal kunne vite kva ein kan nyttegjere seg av frå internett. Dei har laga seks ulike lisensar, og Gisle Hannemyr har omsett ein flott gjennomgang av kva det vil seie at noko er underlagt det som heiter Åndsverklova.

Dermed…neste gong du treng eit bilete til ein illustrasjon. Ver sikker på at du har anledning til å nytta det!

1 2