Vinter er gjerne ikkje det dei ein gong var. Medan me i fjor på denne tida koste oss i haugevis av kvit, mjuk snø, er kontrasten grell no eit år seinare.
Vår lokale Tobias i Tårnet har etter det rykta seier ikkje sett ein mindre snørik mars sidan 1936.
I 1936 var det lite skitrekk her. Ikkje særleg med hytter heller. Dei ville vel i dag knapt ha vorte kalla ein vedskut.
Det er rart å tenkje attende på. Far min var då like gamal som dotter mi er i dag.
I dag engasjerte eg meg litt politisk. Denne e-posten forfatta eg til mine lokalt tillitsvalgde. Så får ein sjå om ein får noko ut av det….
Hei
Eg ynskjer å spele inn eit emne eg har vore i kontakt med kommunens administrasjon om tidlegare. For meg som innbyggjar i Sirdal, vert det verre og verre å sjå på at Sirdal stilletiande stør opp om det som meir og meir liknar på eit statskupp i USA…og potensielt også andre land.
Facebook og X fungerer tilsynelatande som eit ekkokammer for fascistar og MAGA-tilhengjarar.
I Tyrkia har Elon Musk sitt X no blokkert opposisjonens kontoar på nemnde fora.
I Noreg gjeng tidlegare utenriks- og statsminister Torbjørn Jagland ut, og frontar ein, etter mitt vit, veldig sunn skepsis mot Facebook, X og andre amerikanske tech-gigantar;
“Jeg vil ikke lenger være del av de amerikanske tech-gigantenes algoritme-manipulerte plattformer. De er en stor fare for verden.”
Alt i september 2024, same månad som Sirdal kommune (…omsider. Veldig seint til festen!) oppretta konto på X, var eg i kontakt med administrasjonen angåande dette temaet. Eg problematiserte tilstadeveret der. For det ER problematisk. Av moralske og etiske årsaker, å vera til stades på desse kanalane slik me ser utviklinga gå føre seg i “verda utanfor“.
Eg bed samtlege folkevalde parti i Sirdal kommunestyre fremja ei felles sak, der ein følgjer etter Jagland. Der ein gjer eit aktivt moralsk og etisk val omkring tilstadeveret vårt på internett.
Ver med Europa, og resten av den frie demokratiske verda me kvar dag kjemper for at alle skal få oppleva, og set eit lite, men tydeleg standpunkt:
Avslutt alle kontoane på Facebook og X. I dag!
Fokuser i staden på eigen nettstad, og gjer den så god han kan bli, i staden for å spreia energien i alle retningar. Følg opne standardar med eiga heimside, som kommunen sjølv har kontroll på. Gjer den tilgjengelg for alle med. Nytt RSS, ActivityPub m.m og gjer informasjon om Sirdal tilgjengeleg for “Sirdølen”. Ikkje for Musk, Bezos og Zuckerberg.
På førehand takk.
– Torger Åge Sinnes
Det ovantsåande er eit velkjend utsagn blandt eldre folk frå øvre Sirdal. Ein kan jamvel også høyra bortimot same utsegnet på flatlandet på jæren.
RSS har i mange år vore ei av mine hjartesaker. Heilt sidan Google fortsatt var heltar, og stod bak kanonprogram som Picasa og Google Reader, har eg vore ein fast brukar av denne opne nettstandaren.
I starten vart det til at eg nytta RSS til å fylgje med på veners bloggskriving. No til dags er det helst to behov som vert dekka.
Newsboat er ein terminalbasert RSS-lesar som eg nyttar (eg er linux-brukar. Debian.) Denne lesaren har eg kopla til programmet mpv. I Newsboat har eg putta inn alt eg er interessert i å sjå av Youtube-filmer. Newsboat sjekker så rundt på alle kanalane eg følgjer med på, og listar opp dei siste oppdateringane.
FreshRSS er min go-to-lesar for å halda meg oppdatert på alt av tekst. Bloggar, avisar, kommunalt nytt, oppdateringar frå Regjering, Storting og departement, Reddit, teikneseriar….alt mogleg som har RSS-straum og som har litt interesse or meg, det puttar eg inn der.
Youtube har gøymd sine RSS-kjelder godt. Men andre, NRK, Stortinget og Regjeringa, har gjort dei ganske godt tilgjengelege.
Mange stader finn du RSS-ikon du kan klikke på, for å finne RSS-addressa.
I min nettlesar, den norske Vivaldi, finn nettlesaren ofte ut om det er RSS-kjelde på nettsida. Då poppar det opp eit lite ikon i adressefeltet. Det heilt til venstre under. Prikken med dei gråe regnbogane.
Nettlesaren har jamvel også ein innebygd RSS-lesar.
Men det som var utgangspunktet for akkurat denne vesle bloggposten, var helst at eg i dag gjorde noko eg har fundert på lenge. Eg vil gjere det letare for vener og kjende å nytta nettopp RSS.
Så eg registrerte domenet jede.no. Med utgangspunkt i det gamle uttrykket “he du hare det jede?” “Har du høyrt det?”.
Med lagring hjå den gamle Sirdølen Sturla Josdal, i hans Subsys.no, fekk eg ganske raskt ei lita nettside opp og gå, der ein kan registrera konto. Då har ein med eitt ei nettside å sjekke RSS på. På Android-telefonar, kan ein installera denne nettsida, slik at ho ser ut som ein “vanleg” applikasjon på telefonen.
Så har du ikkje testa RSS-før…..vel….du kjem til å få eit mykje betre liv. Slutt på å bli eksponert for all slags reklame. Ikkje meir vidareklikking på andre ting. Kjapp oppdatering på siste nytt.
For dei med over snittet stort interesse for Sirdal og nærområda, har eg samla saman ei fil du kan importera inn i nettløysinga på jede.no med eit godt utval av RSS-kjelder som omtalar Sirdal.
Spørsmålet er berre: do you choose the blue pill, or the red pill?
Store Norske Leksikon har ein artikkel om RSS som eg tykkjer treng litt oppdatering. Så eg sende artikkelforfattaren ein liten notis. Så får ein sjå om det har noko å seie…
Hei.
Las akkurat gjennom teksten din om RSS på SNL.no (https://snl.no/RSS)
Den norske nettlesaren Vivaldi (basert på Chromium) har RSS-lesar integrert.
I tillegg får du opp RSS-kjelder på ein veldig oversikteleg måte.
Verdt å nemna om RSS, som eg saknar, er at Youtubekanalar er RSS-kjelder.
Handelshøgskulen, BI, sin RSS-straum på Youtube, er til dømes: https://www.youtube.com/feeds/videos.xml?channel_id=UCkD68_FrlQ7BvZi3VcpjOPw
Musikkinteressert? Kva med Jacob Collier i RSS-lesaren? https://www.youtube.com/feeds/videos.xml?channel_id=UCtmY49Zn4l0RMJnTWfV7Wsg
I dagens medierte verd, der kjeldekritikk er vorte meir og meir aktuelt, synest eg og det er verdt å nemne både Regjeringa (https://www.regjeringen.no/no/sok/id86008/?term=rss) og Stortinget (https://www.stortinget.no/no/Stottemeny/RSS/) sine RSS-løysingar. Her kan eg få forsvar, landbruks eller utdanningsnytt rett i frå hovudkjelda.
Eg les nyhende utelukkande via min RSS-lesar, vha. FreshRSS. Då får eg kjapt overblikk, og treng ikkje utsetta meg unødig for reklame og “neste, neste, neste”.
Youtube ser eg og vha. RSS. Eg har putta RSS-straumane til kanalane eg følgjer, inn i programmet newsboat (linux). Dette hentar ned nye videoar, og eg kan sjå dei utan å verte freista av andre clickbaits…..OG eg slepp reklamen!
Det er godt for sjela….
Biletet er teke frå Rubetødnane, mot Solheimsknuten/Røseknuten via Leidli. Av bygningar kan du på biletet sjå fjos og våningshus i Leidli, høyløa til nabogarden, og bak grana, til høgre for våningshuset, skimtar du den fyrste skulen på Sinnes frå 1891.
For å gjera det letare for den jamne internettsurfar å halda følgje med ting som føregår i dalstroka innafor, og traktene rundt, har eg samla i saman ei opml-fil som kan importerast i RSS-lesaren din.
Du kan nytta lesarar som andre driv, eller lasta ned og drifta din eigen, til dømes vha. Yunohost.
RSS er måten eg held meg oppdatert på store og små ting via nettet på. Det har det vore i mange år.
Alle fyrst var det Google Reader som gjaldt. Det var før Google vart…onde? Så la dei ned Google Reader. (Picasa, verdas beste bilethandsamingsprogram og, men det er ein anna bloggpost). Ut av det fekk me Feedly. Feedly finst som både nettside, og applikasjon til telefonen. Og det fungerer fint.
Men, og i 2025 er dette eit stort men. Feedly er ei sentralisert teneste som andre har kontroll på. Dei kan altså gjera som dei vil med tenesta. På godt og vondt. Det likar eg ikkje.
Så dermed byttar eg ut Feedly også. Med Newsboat. Newsboat er fantastisk! Newsboat er tekstbasert. Og med Newsboat kan eg og putta inn dei kanalane eg er interessert i på Youtube, og sjå dei der (men igjen, ein anna bloggpost). Bakdelen med Newsboat er at eg ikkje (så lett) kan nytta det på smarttelefonen. Resultatet her, er at Youtube får leva vidare i Newsboat, medan eg tek med meg alt av tekst vidare, på leit etter nok ein RSS-lesar.
Og då er me komne fram til løysinga i 2025. FreshRSS.
FreshRSS er som Google Reader, Feedly og Newsboat eit program som sankar inn alt eg har av RSS-kjelder, og presenterer dei for meg på ei side, slik at eg slepp å klikka meg rundt på alle bokmerka for å sjå etter oppdateringar.
Berre i kategorien “nyhende” har eg eit relativt stort utval som leiter etter siste nytt. I tillegg kjem hobby-kjeldene, kjeldene som har med borna mine å gjere (skule, fritid etc), bloggar (ja…nokon driv med det også i 2025) og ei rekke ukategoriserte kjelder som…ja…det kan jo vera nokon (1, 2) skriv på bloggen sin att ein gong?
Etter at Politiet tok til vitet og droppa TwitterX til fordel for eigen….PLOG(?), har også dei moglegheiten for RSS att. Noko som gjev innbyggjarane betre tilgang til informasjon. Det må vel vera målet i eit demokrati?
NRK har ei oversikt over sine RSS-kjelder som du kan følgje. Her er det mykje å velgje i. Ikkje alt er like interessant. Sports-RSS’en kan du til dømes ha for meg…
Stortinget har og ei fantastisk løysing der du kan plukke ut kva du enn måtte ha av interesse politisk. Med desse går du altså rett til kjelda, i staden for å få sakene presentert av NRK/TV2/Aftenposten/Aftenbladet/VG/Dagbladet.
FreshRSS er noko eg kontrollerer sjølv. Eg har ei lita datamaskin som står på heile tida. Det er min vesle datapark. Til å starta med installerte eg FreshRSS på ei datamaskin åleine. Men eg “treng” fleire program. Difor har eg installert linux debian-versjonen Yunohost, og deretter installert FreshRSS. Andre RSS-lesarar er og tilgjengelege her, men eg har endt opp med den.
Sidan FreshRSS lev i nettlesaren, kan eg jukse til det, slik at det på telefonen ser ut som eit eige program, medan eg nyt heile web-grensesnittet på PC’en.
FreshRSS er publisert under GNU Affero GPL v. 3-lisens. Dette tyder at dei som har laga programmet fortsatt har rettane til det, men samstundes kan dei som nyttar programmet (eller andre interesserte) delta i vidareutviklinga av det.
Å ha FreshRSS som ein liten jegar i den digitale ville vesten, som kan jakte på informasjon for meg, sparar meg for tid, klikk, reklame. Det fordrar dog at overskrifter er gode, og ikkje er “clickbait”.
Til slutt i denne bloggposten, har eg putta inn RSS-kjelda frå https://www.sirdal.kommune.no. Alt etter når du les denne bloggposten, vil dei fem linjene med siste nytt frå Sirdal kommune, syna ulike ting.
PS. Mikrobloggingstenesta Mastodon, og andre løysingar inne i Fediverset, har og RSS-kjelder…. I Mastodon sitt tilfelle, kan du berre legg til .rss bakerst i adressefeltet.
I det siste har min heimkommune vore særs aktiv på “medie”fronten. Ikkje berre har dei skaffa seg konto på X. Den har og oppretta ein eigen blogg der gladnytt frå kommunen vert publisert. (Det er påfallande kor lite informasjon som dukkar opp der om kritikkverdige tilhøve, men det gjeld jo og generelt…)
Siste stuntet er å flytte ei lenke som tok deg til videoppotak frå politiske møte, vekk i frå kommunens offisielle side (https://www.sirdal.kommune.no), og over til denne bloggsida.
Er så det noko å bry seg med?
Ja. I alle fall når det vert lagd fram som om at dei “flytter” sendingane for å verte meir tilgjengelege, utan at det er det som er resultatet, meiner eg at det er det. Det vert framstilt som noko det ikkje er.
Politiske møte vert sendt ut på https://sirdal.kommunetv.no. På lik linje med politiske møte i Oslo, eller Sola.
Når min kommune går ut og seier dei vil konsentrera informasjonsflyten “til ei flate”, men aldri har hatt fleire flater å opphalda seg på (heimesida, Instagram, X, fleire Facebook-kontoar, denne nye “informasjonssida” OG eit magasin i papirform), så er det for meg noko som ikkje heng på greip.
Så på bakgrunn av dette, tok eg kontakt med relativt nytilsett kommunikasjonssperson i kommunen, Wikøren, for å formidla det eg meiner om det. (I tillegg til litt skikkelege medie også, sjølvsagt);
Hei.
Eg må seie at det som innbyggjar opplevest ugreit at lenka til sendingane i frå politiske møte vert “flytta” til XYZ.
xyz.kommune.no er gjennomarbeida URL i heile landet når det kjem til kommunal sektor.
At ein i Sirdal vel å “fjerne” dette til ei ekstern (men likevel intern?) bloggside, er lite klokt.
Sendingane føregår uansett ikkje på korkje sirdal.kommune.no eller sirdal.info, og det veit de! Å antyde noko anna er, i mangel av betre ord, “fake news”.
Så lenge det fortsatt er lenke til sendingane på sirdal.kommune.no, er det forvirrande å senda brukaren over til ei propagandaside for kommuenen. Politiske møte skal, og bør kunne oppdrivast på det som er kommunens offisielle nettside.
At dette trikset også direkte vil påvirka trafikken til XYZ er jo og noko ein kan stilla store spørsmålsteikn ved, utan at eg tek meg bryet med å gå inn på det akkurat i denne omgang.
Ein kunne like gjerne sendt brukaren til sirdalmedia.no, der dei så hadde lenka vidare til https://sirdal.kommunetv.no/. Akkurat det hadde paradoksalt nok vore meir logisk, då Sirdal Media faktisk er ei mediebedrift som har som oppdrag å formidla slikt, i skarp kontrast til kommunens konkurrent XYZ.
Det aller beste, mest logiske og etisk rette er jo likevel å formidle videostraumane direkte frå kommunens offisielle URL (sirdal.kommune.no) og til: https://sirdal.kommunetv.no/ Slik det har vore gjort før.
I staden velgjer Sirdal kommune å driva propagandajournalistikk på skattebetalaranes mynt?! Ein kunne i staden gjeve ei stønad til ei (eller fleire) uavhengige medie som kunne hatt som føremål å kritisk dekkja det som rør seg i Sirdal kommune…uavhengig av kva politisk parti som har handa på roret.
Akkurat det har jo og har vore oppe politisk tidlegare. Paradoksalt nok ville ikkje ordførar Liland vera med på det. Så ser ein jo i desse dagar at det har vorte svært populært med sin eigen “truth channel”…
Eg tenkjer vel at det er ein grunn til at over 5000 sjåarar følgde med på ei politisk sak. Og det handla ikkje om kvar videomøtene vert lenka i frå.
Mitt forslag: legg varslingssaka (som ingen snakkar om høgt) på sakskartet. Diskuter denne saka opent. Spør kvifor så mange tilsette i kommunen har slutta/flytta dei siste åra. Spør kvifor så mange har “pensjonert” seg, eller vorte forsøkt pensjonert av kommunedirektøren. Då tenkjer eg at det vert trafikk.
Så er det jo også eit spørsmål om det er det som er målet med å ha videomøte på nett. Å få sjåarar? Me er ~1800 innbyggjarar her…ikkje alle er myndige. Kvifor treng ein 5000 sjåarar?
I mitt hovud så er dette tiltaket eit demokratisk verkty i Agders største kommune i areal. Det er eit tiltakt for at fleire skal få med seg kva som skjer politisk. Eit verkty for at dei tillitsvalgde skal kunne haldast ansvarleg for det dei vedtek.
Problemet er, som me såg i siste TLM, at det er få saker som kjem opp politisk. Mykje vert “ordna” på bakrommet, utan at andre enn visse innvigde får innsyn i det. Då er ting særs vanskeleg å etterprøva. Det er ein uting!
Men i 2024 handlar jo det meste om “klikk” og “likes”.
Ah. Så var me visst komne til 2025…?
Nettstaden https://lyd.nrk.no er ein juvel for slike som meg som ikkje er så fan av at NRK koplar alt av innhald inn i ein himespøta applikasjon. Ikkje kan slike applikasjonar nyttast i Linux heller. Så då må ein inn på nettsida til NRK.
Eg (og min ven ChatGPT) knota difor til eit lite bash-script som hentar ut data frå nettsida, og lagar hyperlenker direkte til lydstraumane.
#!/bin/bash
# Hent data frå URL
URL="https://lyd.nrk.no"
# Data vert lagra i fila
OUTPUT_FILE="radiostraumar_nrk.html"
# Hent innhald frå URL
curl -s $URL | \
# Fjern uønska HTML frå kjelda
grep -v '</h3></td><td>' | \
# Sniff liner som startar med "Mount Point /" og reinsk dei
grep -oP '(?<=Mount Point /)[^"]+' | \
# Fjern alle førekomstar av "</h3></td><td" frå henta tekst
sed 's#</h3></td><td##g' | \
# Legg til opprenska del til URL-adressa og formater det som hyperlenker
awk -v base="$URL" '{print "<a href=\""base"/"$1"\">"base"/"$1"</a><br>"}' > $OUTPUT_FILE
# Tilbakemelding til brukar
echo "Radiostraumar frå NRK lagra i fila $OUTPUT_FILE"Lagrar du dette i ei fil og køyrer henne, får du altså ei html-fil med hyperlenker direkte til alle lydstraumane til NRK.
Desse lenkene kan eg legga inn i Navidrome, der eg og har alt av min eigen musikk samla. Dette kan då alle i husstanden lytta til på sine einingar. Mi eiga lydsky rett og slett..
Ho eg deler rekningar med, frå storbyen Stavanger, har over ei tid antyda at ho er lite imponert over vår 17. mai-feiring her i dalstroka innafor.
I går fekk ho ei openbaring.
17. mai for bønder, er jo når dei kjem heim med sauene på hausten!
Det er då dei går i tog. Det er då dei har bringa heva, smilet klistra i andletet og oser av nasjonalkjensle i det dei passerer alle automobilane som må stoppa. Og som også sit og gliser frå øyre til øyre, medan mobiltelefonen er klistra til frontruta for å få med seg det fårbipasserande følgjet.
Om alle (sauene) er med heim frå heia i år, er det ekstra stas.
Og det skal ho ha. Det er jo litt sånn. Men så har du noko med fellesskapen. Å dra i flokk. Det er dugnad. Dugnad er jo “norskt”. Og så er det noko med det tradisjonelle aspektet i det. Det at ein over generasjonar kan gå i same fotefara, snakka om dei same plassane, kjenne på dei same luktene (og dei er universelle, frå Noreg, til Thailand, New Zealand og Nepal…). DET er det noko fint og magisk over.
Det er ikkje skilnad i trender frå år til år. Det er same arbeidet som må gjerast, same kor mange droner eller no-fencer ein har. Og det er det noko magisk i.
