Vestens akilles

Den vestlege verda byggjer heile sin eksistens på økonomiske interesser. Alt er økonomi for oss…eller skulle eg kanskje sei finans om du vil?

I går vart et sittjande etter middagsmaten å høyra på radio. NRK sin korrespondent i midtausten, Sissel Vold, hadde intervjua muslimske kvinner. Vold var tydeleg overraska over at kvinnene sjølv valde å gå tildekka. Overraskinga var endå større over at dei same kvinnene ville vera heime i staden for å arbeida. Den som Vold hadde intervjua utalte at “vesten tenker bare på penger”. Personleg tykkjer eg at det er vanskeleg å vera usamd i det utsagnet.

Då eg i dag kom over følgjande video kjende eg skrivekløa kome;

Kvart evige år høyrer ein multinasjonale selskap klage eller skryte over rekordtal. I fjor vart ein vitne til eit sytekor utan like då finanskrisa slo til. Eit år etter kunne ein tru at det heile ikkje hadde funne stad. Men er det verkeleg slik, at ein kan forvente at innteninga kvart år skal nå nye høgder? Ikkje i følgje marsvinteorien!

Heller ikkje i følgje ein film eg kom over for nokre år sidan. Filmen har den passande tittelen “The Corporation”. Den gjev eit godt innblikk i bakgrunnen for dei multinasjonale selskapa som eksisterer i dag, og kvifor aksjeselskap i det heile tatt eksisterer.

Alt i alt…eg sit att med ei kjensle av at ting er “fole” galt her i vest. Filmen “Matrix” har forsåvidt eit treffande poeng i at mennesket er eit virus. Det er dog ikkje alle sortar menneske som er det. Men når me endar opp med å vera så langt i frå det med eigentleg er ein del av, naturen, at borna våre ikkje lenger veit anna enn at mjølka kjem i frå butikken, og kjøtet på eit eller anna magisk vis dukkar opp i butikkane…det er då me har eit problem. Det problemet er større enn alle overskot!

Nomaden i meg ropar…høgt!

Takk og pris for at ein har gode vener som har vet til å ta seg ein svipptur utanlands når ein sjølv ikkje har anledning til det. For tida er to av mine kjære vener frå AA-studiet på nye eventyr utanfor riksgrensa, Kine og Magnus. I tillegg har mi kjære sambuerske frå siste året i Volda, Trine, sin eigen vesle verdsturne.

Kine oppheld seg for tida saman med si reisevenninne, Hanna,  i det sørlege Asia. Slettes ikkje ein gal plass å vere når gradestokken konstant syner blått. Med stadige oppdateringar på sin reiseblogg, varmar ho opp det stilleståande blodet i årene mine med sine mange skildrande bilete. Keep’em coming!

Magnus derimot, gjer det stikk motsette! Som tidlegare folkehøgskulesoldat ved Øytun Folkehøgskule, har han teke fatt på eit halvt års studium med fangstliv i Alaskas villmark. I utgangspunktet eit eventyr fleire lysår frå det han tidlegare har erfart av AA-studiet og journalistikkutdanning i India. Skal sjå at Magnus har fatta stor interesse for ying og yang etter sine visittar til Asia…

Trine er i motsetnad til dei to tidlegare nemnde ikkje fullt så informativ. Det reknar eg med at ho vil vege opp for ved retur til Noreg. Trine er rå på å filme sine mange eventyr, og dokumentasjon skal i så måte ikkje vere noko problem. Enn så lenge kjenner eg meir enn ei gong til dage på kjensla av kor flott eg veit ho må ha det på tur.

Er eg avundsjuk på mine tre reisande vener? Klart det! Men nettopp difor vonar eg at dei alle har ei fantastisk tid som dei kan hugse på resten av liva deira. Trøysta er i mellomtida ei god bok å forsvinne inn i; Down under av Bill Bryson.

Krav i skulen

Kven stiller krav til dei høge herrar som aller nådigast let norske lærarar få tilgang på verdsveven? Eg kjenner ikkje mange som har engasjement til overs for å ta opp ein “kamp” med sin arbeidsgjevars IKT-garde for å betre dei digitale tilhøva i skulen. Gjer du?

Det provoserer temmelig mykje, ca. 1000 faktisk, at lærarar fortsatt vert sett på som ein stereotypi: ein gjeng med digitale naut. Eit tiår er gått sidan det verkeleg begynte å ta av, men endå er det inga opplett å spore i horisonten.

Ein start ville vere å spørje; “Kva treng de?” I staden lev og åndar ein etter den gamle regla om at “du får ta det du får.”

For å svare på mitt eige spørsmål: eg treng eit verkty som eg kan gjere det eg sjølv vil med…utan at det kjem reimer og gaffateip med på kjøpet, som eg må stroppast fast i før bruk. Pretty please?

Er det så effektivt?

Eg har lyst å ta deg med på eit tankeeksperiment. Sjå for deg dette. Kvar dag før du kan ta til med dagens arbeid, er du nøydt til å vente 4 minutt på at verktyget ditt skal verte operativt. 4 minutt er då ikkje mykje seier du. Men alt handlar om å sjå ting i perspektiv.

4 minutt er sjølvsagt ikkje mykje i det lange løp. Men multipliserer ein dei 4 minutta med 30 (talet på lærarar på ein tåleg stor skule) er ein oppe i 120 minutt. Det er lengre enn ein fotballkamp med innlagd pause og tillegg i tida. Men dette er berre i løpet av ein dag.

Gang dei 120 minutt med talet på arbeidsdagar, altså 5, og ein luktar ganske snart på eit halvt døger. Ta dette att, og gang med talet arbeidsveker i ein månad, og ein er med eit over dei 37,5 timane som ei normal arbeidsveke inneheld. På eit skuleår vert dette 400 timar.

Så er spørsmålet…tykkjer du det er greit å nytte 400 timar i året på å vente på at hamaren skal verte hamreklar, eller at kassaapparatet skal snurrast i gang? Eg plagast i alle fall med ein slik situasjon.

Eva Bratvold etterlyser ein personleg datamaskin i sin bloggpost “Jeg vil ha en revolusjon (tror jeg)“. For sjølv om det er meir datamaskinar ute i skulenoreg enn nokon gong, så er det langt i frå at realiteten er at det er ein personleg datamaskin til kvar elev. Som ho skriv;

“Hvis jeg på jobb skulle ha tilgang et par ganger/et par timer i uka til data – og jeg i tillegg skulle være avhengig av å dele maskin med andre; da hadde det blitt lite effektiv jobbing for min del. Jeg er nødt til å la bruk være en naturlig del av dagen, mitt arbeidsverktøy – og  jeg vil gjøre de innstillinger som jeg vil ha for at det fungerer best for meg.”

Nettopp denne problemstillinga vart nok ein gong aktualisert for meg i dag, då lærarrommet fekk nok ein kollega inn dørene. At me vart ein meir er berre fint tykkjer eg, men det fylgjer ikkje ein PC med kvar lærar. Dette betyr at opp mot seks vaksne må dele tre stasjonære datamaskinar. Langt i frå optimalt, og noko ein kunne ha skrive ein eigen bloggpost om forsåvidt, men det får bli på oppmoding i så fall.

Det hadde vore artig å visst om Jens, Kristin, John hadde vore nøgde med slike arbeidstilhøve?

Eg endte opp med å filma heile seansen i dag. Hugs også at det tok 80+ sekund å få datamaskina til det punktet der videoen startar. Det er med andre ord ikkje råd å sette han til å starte automatisk på ei gitt tidspunkt.

Den digitale skulen – eit tiår etter

No om dagen er det full rulle i London med BETT, eller British Education and Training Technology. BETT er ein åreviss konferanse om teknologi i utdanningssektoren der ein kan få eit innblikk i det som rører seg av teknologi innan utdanningssegmentet, og det er ikkje lite. Då den fyrste konferansen fann stad var det 112 utstillarar. Sist år var det 700, og desse vart vitja av nær 29.000 tilskodarar.

BBC har i dag ein interessant artikkel om nettopp BETT. Eg beit meg spesielt fast i dette utsagnet;

“Teachers need access to innovative services. We must prepare pupils for the future workplace.”
[BBC (2010), Schools must embrace mobile technology]

Mannen bak sitatet er Storbritanias utdanningsminister Vernon Coaker. Eg trur han her seier det mange lærar tenkjer. Ei stund var maskinparken den store bøygen å koma over i skuleverket. No har ein etterkvart fått god dekning av datamaskinar rundt om i landet, men det finst vel endå dei som slit med gamle CRT-skjermar og maskinar utan nettverkskort fordi “1. klasse treng ikkje nettverk.”  Dei har mi medkjensle!

Eit av hovudfunna til ITU i var at “Lærerne rapporterer om forholdsvis begrenset bruk av digitale læringsressurser.” [ITU Monitor 2009] At desse to sitata heng saman er ikkje heilt utenkjeleg etter mine omgrep. La meg ta eit rykande ferskt eksempel frå min skuledag i dag.

For tida er verdsrommet tema i samfunnsfag/naturfag i mi 2. klasse. Her om dagen var me ute og såg på soloppgangen, men stjernehimmelen var litt for lys til å få det heilt store biletet av stjernehimmelen som eigentleg var perfekt i den kalde vinternatta. Eg tenkte at då fekk ein la stjernehimmelen koma inn i klasserommet med å nytta antan Google Earth, eller Stellarium. Rett nok må ein ha ledig plass på datarommet, men dette hadde eg allereie ordna. Utfordringa kom då eg skulle installere desse programma på maskinen med tilkopla projektor. Det som møtte meg var det grellaste eksempelet på bakstreversk tankegang som finnst, og som land som Kina er i teten av: begge nettsidene eg skulle lasta ned programma frå var sperra av kommunens filter!

Me ha lagt eit decennium av 2000-talet bak oss, og den dag i dag er dette ein taktikk som vert nytta av alt for mange kommunar. Grunngjevinga er sjølvsagt trumfkortet som kan få ein kvar kongress til å kasta dollar etter hæren; tryggleik. I ein tidlegare bloggpost nytta eg nokre kilobyte på verdsveven til å seie kva eg meinar om nett slik ein taktikk.

Ein kan trygt sei at på det halvåret som har gått, så har eg ikkje vorte mindre sterk i trua på at eit kommunesentralisert diktatur av IKT i skulen er eit skot for baugen for heile utviklinga. Det vil kome fleire IKT-kompetente lærarar enn nokon gong får klekkeria i tida som kjem. Likevel vert all entuasiasmen og gløda til å skapa god læring som kan strekka seg utanom klasserommet torpedert av tryggleikskrav frå kommunale IKT-høvdingar rundt omkring i landet. Det hadde vore interessant å sett korleis diverse regjeringsmedlemmer [1 & 2] hadde teke det om ein ikkje fekk bryta fartsgrensa berre bittelitt…kva om tryggleiken faktisk var gjeldande for desse og?

Mitt poeng er (igjen) som følgjer. No når maskinparken så smått er på plass i skulenoreg, så er det tragisk å sjå at ein på ny må kjempa for å få på plass programvara ein ynskjer å nytta i skulekvardagen. Utan It’s Learning ville til dømes ikkje eg kunne vist elevane video på Youtube av akedagen me hadde. It’s Learning bidrog altså til ein god ting der. Elles kunne ein ha nytta meir enn ein bloggpost om akkurat den LMS’en. Blogg vert nytta på høgare skuletrinn. Kvifor kan ein ikkje nytta seg av Twitter på dei små trinna? 140 teikn er då meir enn nok for ein elev på 2. trinn. Men nei. Twitter er sosial programvare, og dermed fandens verk! Eg seier som trollet: eg trur snart eg sprekk.

Ubuntu i klasserommet

Eg har tenkt å fylla eit 1.klasserom med datamaskinar med Ubuntu på. Eg gler meg. Hovudgrunnen til dette er at maskinane som er der no kjører Windows 98, ikkje er på nett og no har begynt å skapa seg.

Så langt er berre ei maskin installert med Ubuntu. Den går som ei kule! Den har heile systemet installert på eigen harddisk. Eg leikar med tanken på å sette opp ein LTSP-servar, altså ei tynnklientløysning.

Grunnen til at det kanskje ikkje er heilt realistisk, er at ein ikkje kan settje opp kva slags maskinar ein vil på ein skule. IKT-biten er drifta frå kommunehus/rådhus, og dermed må alle maskinar autentiserast. Å få autentisert ei maskin som kjører linux på dette nettverket, synest å vera ei større utfordring enn å halda jernbanen på tida. Med andre ord ikkje ein let jobb.

Dermed luktar det fort standaloneinstallasjonar på 10 maskinar som ikkje har nettverkstilkopling. Når hovudgrunnen til å nytta Ubuntu Linux i ei 1. klasse er å nytte GCompris. Denne er ikkje med på installasjons-cd’en, og ein treng difor ei nettilkopling. Utan denne evinnelege nettverksautentiseringa er ikkje dette noko problem, men med er det eit sant !¤”!%”.

Det vert i alle fall spanande å sjå kva ein kan få til, og korleis 1. klassingane vil ta i mot den nye, opne verda.

Juleånd i Sirdal

I dag starta eg dagen med å lesa om korleis folk kastar fullt brukbare saker, for å få plass til julas nyerhverva duppedittar. At folk kan kvitta seg med så mykje brukbare sakar og ting berre fordi dei ikkje er siste skrik, det er for meg ufatteleg.

Ironien er difor til å ta og føle på når det, medan eg skufflar bort siste snøfall, kjem ein BMW Suv opp i tunet. Døra går opp, og hyttemannen slenger ut om eg har behov for eit gamal fjernsyn til ei utleigehytte. Tanken hans er jo i utgangspunktet god, for all del. Men likevel tykkjer eg det syner litt av haldninga til “byfolk”.

Det må også seiast at då eg takka nei, kvitterte han ut med at “Då kast’eg an der ude.” “Der ude” vil i dette tilfellet seie Sirdals flott velkomst til alle tilreisande; 5 flotte, grøne kontainarar som er plassert midt i åsynet på ein når ein kjem fram til Sirdal.

Eg føreslo Fretex, men i tråd med generell norsk giddalause og forbruksmentalitet, er det nok for mykje stress bak eit slikt initiativ. Då er det betre å slenga “den gamle driten” i containaren som står så lageleg til, slik ein gjer med alt anna ein ikkje vil ha.

Det er altså to tankegangar eg slit med å ta til meg;

  1. Kvifor kaste fullt brukbare saker på dynga?
  2. Kvifor har ikkje Sirdal kommune sortering av hytterenovasjonen?

Pr. i dag vert avfall som er for tungvindt å kvitte seg med i meir urbane strøk, dumpa i utkantsstroka fordi det er lettvint. Slikt ser ein i Afrika, og slikt ser ein i Sirdal. Heilt glittrande. Ha ei fortsatt god jul.

Dei fleste ulukker skjer på nedstigninga

Songa “Driving home for Christmas” kunne fått eit solid hakk i plata i dag. Eg var oppe før gatene var i ferde med å bli fyllt av biler i trøbbel i dag tidlig. Eg tok toget til mi søster for å fylgje henne heim til jul.

Eit lite apropos når det gjeld tog…å ha to stasjonar som heiter “Sandnes” er forvirrande halv sju på morgonen. NSB kan gjerne ta det som eit julegåveynskje. “Sandnes sentrum” og “Sandnes” er farleg likt…og når stasjonane ligg etter kvarandre vert det berre tullete.

Nåvel. Eg kom meg av på korrekt stasjon og fekk pakka meg inn i bilen. Diskusjonen starta med ein gong; skal ein kjøra om Ålgård eller via Sviland? Eg fekk med mine alderspoeng vilja, trass i sterk usemje frå mi seks år yngre syster. Ho var skeptisk til snøtilhøva i bakkane opp Seldalsvegen. Då me kom dit, var det sjølvsagt ikkje eit snøfnugg å sjå….ikkje før me runda toppen og tok til på nedfarten mot Oltedal. Der låg det med eit 10-15 cm puddersnø i vegen. Trass i relativt låg fart, stod med plutseleg på stive hjul med retning næraste grøfte.  Sjølve seansen kunne ha vore gjort meir elegant. I staden for å runde portane (brøytestikkene), tok me dei beint på.


Vis Utforkjøring i julestria i et større kart

Heile hendinga gjekk tåleg seint føre seg, og den einaste uroa var om det skulle liggje ein stein i grøftekanten. Det gjorde det ikkje. Den var i staden full av snø, og me var ståande parkert med begge framhjula i grøfta og botnen på vindauget mitt i plan med snøen utanfor.

Redninga denne gongen vart ikkje Falk eller Viking, men Janne Britt’s betre, og meir kjøyrevandte halvdel, som kom til som ein riddar i kvit rustning. Mi noko skeptiske haldning til at me skulle kunne verte dregne opp av grøfta av ein bil av nokonlunde same storleik, skulle fort vise seg å verte gjort til skamme. Det er eg glad for. Ein snakk med bilberginga i året held for min del.

Me kom oss opp att etter mindre enn ein halvtime med perfekt utsikt til fjernsysnsmasta over Oltedal, og deretter overtok ein med større kompetanse innan bilulykker rattet. Og med det kom ein heim til jul også i år.

Ps. Ja, eg angrar på at eg ikkje stakk ut å filma førjulsparkeringa, men det skal ikkje hindra meg frå å ha mykje moro med hendinga i eit par år framover!