17. mai 2020 skriv seg inn i historia som ei feiring av nasjonaldagen som me vil minnast. Ikkje på grunn av snøbygene og det kalde veret nødvendigvis, men på grunn av koronaviruset.
I øvre Sirdal gjekk feiringa føre seg omtrent slik som dette:
Holmestrand offentlige skole for døve – foreldreblad – 1943
Min farbror, Ingvald, gjekk på Holmestrand offentlige skole for døve under krigen. Utsnittet over er delar av foreldreblad som vart sendt ut i januar 1943.
Med tanke på siste tiders koronapandemi, så trur eg ein skal vere glad for at ikkje forsyningslinja med mat vart påvirka.
No var ein “heldig” denne gongen, men neste krise kan fort påvirka drivstofflinja. Då har ein med eitt eit kjempeproblem.
“I skoleåret 1940-1941 og 1944-1945 hadde tyskerne overtatt skolen og brukte den som base. Årene i mellom var elevene på skolen som vanlig. Fordi det var så lite mat under krigen, begynte skolen å dyrke grønnsaker som potet. Etterhvert begynte de også med gris.” – Wikipedia, Holmestrand offentlige skole for døve
“Så var det en sak som jeg gjern vilde at dere foreldre kom med uttalelser om. Det gjelder de deilige sendinger av os, smør, syltetøy o.s.v. som barna får heimefra.
No i disse tider da det er så vanskelig med mat, er skolen meget taknemlig for dem. No i disse tider da det er så vanskelig med mat, er skolen mege taknemlig for dem. Hvert barn gjemmer sine gode saker i et skap og tar det selv fram til hvert måltid og det er en glede og se hvor det smaker dem. Skolen har jo ikke i disse rasjoneringstider for meget av slike gode saker.
I normale tider er det imidlertid et stor MEN som kommer til. Forholdene er nemlig slik at det er en hel del barn som ikke får sendt slike godsake heimefra.
Det gjelder særlig dem som kommer fra byene. I byen er det jo ikke noen overflod på mat.
Er det en glede å se på de barna som har fått noe heimefra så er det trist å se på dem som ikke har no. Det er lange blikk som blir sendt dem som har noe, og lukten av stekt skinke og egg er ikke god til det krigsbrøde og krigsmargarin som de andre får.
Jeg er helt oppmerksom på at dette er et meget vanskelig spørsmål. Jeg vilde selv føle meg fristet til å sende hjertebarne en godbit hvis jeg hadde måttet sende mitt barn til døveskolen.
Som sagt, i disse tider er vi allikevel gla for det. Det er en hjelp for skolen for De vet: Alle monne drar, men i normal tid er det noe annet. Jeg vil be Dem uttale dere om dette.”
G. F. J.
Perspektiv frå Tigerstaden
Jonny Liland uttalte til Aftenbladet her om dagen:
“Vi har nettopp vedtatt å investere 30 millioner kroner i Sinnes skule med 46 elever.”
For det fyrste er det ikkje som om AP, Høgre og FrP ikkje har forsøkt å unngå denne “innvesteringa”. Som sist gong det vart gjort ei stor “investering” på Sinnes (med unntak av gymsalen), er også dette eit resultat av samfunnskrav. Slik var det på 70-talet, og slik er det i 2020.
Det var altså ikkje noko ein valde å gjere, men måtte. Det var skulesjef Steinar Tjomlid stolt av i 1990, då han i VG skrøytte av at Sirdal kunne OG ville nytte pengar på den yngre garde.
Ein kan gjerne stange i mot det ein vil, men sjølv ikkje Sirdal kan forsøke å melde seg ut av den nasjonale samfunnsutviklinga.
Så kan ein jo diskutere om det er til det beste eller ei, og argumentera med at det jo vart gode folk av oss før og! Det er i denne samanhengen irrelevant.
Rassikring langs vegane er og eit poeng for Liland. Men akkurat rassikring er vel neppe spesielt for Sirdal. Sjølv E18 er gjenstand for rassikring, altså er denne “satsinga” eigentleg ikkje eit argument. Ein har jo gjort litt med vegen mellom Tonstad og Haughom dei seinare åra. Dette har alle tent på, og eg trur du skal leita godt for å finna nokon som rakkar ned med “Tonstad fekk tunell…” og er sure for det.
Når det gjeld GP-krysset er jo også dette ei sak som har vorte diskutert lenge. Men lengre enn det, har det vore etterlyt gang og sykkelveg mellom GP til Tjørhom. No er altså GP krysset godkjent, men løysninga er jo ikkje laga for innbyggjarane. Hadde den vore det, ville ein ha ei heilt anna løysning enn den som er på trappene no, og gang og sykkelsti til Tjørhom. I staden vert det gang og sykkelsti til TjørhomFJELLET, altså gang og sykkelsti til eit skitrekk. Trass i at det i årevis har vore etterspurt gang og sykkelsti for dei fastbuande på Tjørhom. Anleggstrafikken i vekedagane, hytteturistane i helgene gjennom krysset er jo astronomisk! Kven som stod bak dei politiske vurderingane veit sikkert politikarane frå alle parti best sjølve.
Om Liland understreker at avgjersla ikkje er teken om museum og turistinformasjon aldri så mykje, så er det vel helst det som er problemet. Med valgprogram der han frontar sitt store hjarte for Sirdølen, burde han stått på barikadane for å tryggje, når det dukkar opp tvil om slikt etter Morten Ovedal sine hofteskot!
Eg saknar eit grunnleggjande poeng i denne debatten.
Nei, eg saknar to ting.
Det eine er at mykje av diskusjonen føregår på ein proprietær plattform, altså Facebook. Det i seg sjølv er ganske diskriminerande for dei som ikkje er der. Eit poeng er og at heile denne diskusjonen historisk sett kan ende opp med ikkje å eksistera, jf. diskusjonsfora på Sirdølen avis, som ikkje lenger er å finna på nett. Her har Sirdal tapt mykje historie, og kan risikera å tapa endå meir!
Den andre er rett og slett det faktum at to ganske sentrale aspekt har endra seg sidan 1960.
Vegen frå Øvre Sirdal til Rogaland er av ei anna verd enn det den ein gong var. Når Odd Børretzen syng om kor lang tid det tok frå Lunde til Oslo, kunne ein sikkert også ha sett i eit stev om vegen frå Sinnes til Sandnes på 60-talet.
Mange elskar å poengtera motstanden mot bompengestasjonen ved Øvstebø. Men no har den altså stått der nokre år, og konsekvensane av han er jo relativt tydeleg med ein betre vegstandard enn nokon gong. Så har den vel også vore stengt meir vinterstid enn tidlegare, Hunnedalsvegen, men det er ein annan diskusjon.
Me fekk også eit nytt kart på Agder etter nyttår. Det er noko ein kjende på før også, men no er det endå tydelegare. Ein kan oppleva å måtte dra ein dag før på møte i Kristiansand (3 timar kvar veg…), eller endå verre, Arendal, kontra ein drøy times kjøring til Sandnes/Stavanger. Sistnemnde eksempel kan fort likna ein vanleg arbeidsdag for ein vanleg pendlar. Det er noko med ressursbruk og berekraft her som ikkje heng på greip.
Så vidt eg har fått med meg, så er det ingen i debatten som har teke dette inn over seg. Liland og Liland er mest opptatt av å poengtere kor mykje ein no satsar i Øvre Sirdal, samt å nytte relativt lite fine hersekteknikkar i debatten.
Odd Kvinen kjem inn frå vingen og snakkar heller ikkje eigentleg om saka. Om kvifor ein kjenner frustasjonen mot å måtte forhalda seg til eit Agder som er lenger vekke enn nokon sinne, medan det sentrale Rogaland kryp nærare og nærare med Sandnes si anektering av Forsand.
Så kan ein sjølvsagt dra fram lokale saker til den store gullmedaljen og kaste desse att og fram mellom kvarandre. Øvre og nedre. Utan at det kjem noko særleg ut av det.
Men som Tor Arne Liland seier det, så har også eg massevis av gode erfaringar frå begge endar av Sirdal.
Antan det var på fotballkampar, stødig leia av Tom og Kåre, saman med Knut Arne, Jan Trygve, Christian og Johnny på Voll som spelar for Tonstad IL (Som var ein prøvelse når ein i utgangspunktet hadde to pitstop med spying kvar tur til byen), kristenleir på Tonstadli med Endre, TenSing med Gunnar og Peter, langrennskonkurransar med Stein Ivar og Eivind, planting av tre på Espetveit eller i Tjomlid i skogplanteprosjekt, måltid på Øyghedlar med Astrid og Arna i mine tre år på SVGS, hyggelege bekjentskap med lokale kundar då eg arbeidde hjå Gunnar og Per-Gustav på SirCon på tidleg 2000-tal eller det at mine born frydar seg kvar gong med passerer Hompland og Liv og Johannes sitt hus.
Politikarar som sler politiske mynt på faktiske tilhøve som kjennes på kroppen for oss i øvre del av dalen, og atpåtil er frekke nok til å forsøka å ta i frå meg alle dei gode opplevingane som eg har hatt, og fortsatt kjem til å få. Det. Likar. Eg. Ikkje.
Så for å avslutta med eit lokalt, konkret eksempel. AP er i førarsetet her. For sjølv om Inge Sigbjørn Biktjørn går ut i Agder og oppmodar om ikkje å framstilla det som om dei (AP) ikkje ynskjer noko godt for Øvre Sirdal. Ja då meiner eg at han fyrst av alt må ta ein snakk med sine partikollegar som meistrar praktstykket å uttrykkja at ein kjenner seg pressa opp ei eit hjørne, i formannskapsmøtet som omsider vedtok renovering av skulen på Sinnes. Dei to ekstrarundane etter arbeidsgruppa sitt harde arbeid, gjer jo ikkje akkurat at det er tillit ein kjenner på i møtet med dei nye kostane i Sirdal.
PS. Om nokon les dette, og “laikar” det, som det så fint heiter. Då er det flott om du lenker til dette debattinnlegget på Facebook, vekk i frå Facebook. På førehand takk.