Teknologi og lærar(t)rolla
Skulemennesket meg har vore med på ein heisatur av ei reise dei siste 30 åra. Då eg trakka rundt og skulle læra meg skule, var det TIKI med Snake som var det store. Med store diskettar på fem tomar og monokrom skjerm.
Seinare kom PC’en til Sinnes skule. Pentium med 8 megabyte RAM (seinare oppgradert til 16!), CD-rom og 28.8 modem er ord som gjer at eg vert varm innvendig. Den sterkt gjenkjennelege oppkoplinga til nettet…det store ukjende. Internettet der all kunnskap i heile verda fanns! Kor dette kom til å revolusjonera all læring.
Og slik har me higa etter det siste nye i skule i årevis. Alltid med auge for å betra læringa. Heilt sidan Edison i 1922 sa “the motion picture is destined to revolutionize our educational system….”. Deretter var det same leksa med radio. Så fjernsyn. Kven hugser vel ikkje “Roteloftet”?
Etter det tura datamaskinane inn i skulen. Deretter vart dei kopla saman via internett. Og så har snøballen byrja å rulla.
Dei siste åra har smarte tavler (i praksis ein projektor med diiiiiiger, vertikal museplate, og slett ikkje så smarte) vore siste skrik. Små, handhaldte datamaskinar vert no testa ut i mangt eit klasserom for alle pengane….bokstaveleg talt.
Ironisk nok hadde me ei opprydding på skulen min i dag. I den samanheng kom me over ein 14 år gamal projektor, type 3M, som kom i koffert av militær klasse, med trillehjul, og sikkert også obligatorisk krav om HMS-kurs i løfteteknikk for å ta han i bruk. 14 år! Og allereie ein dinosaur.
Medan mang ein lærar forbannar ein daud ting som har vorte plassert i klasserommet som om det hadde sjelelege evner, tek Bill Gates seg ein tur til Noreg for å skapa litt blest omkring eit prosjekt i Afrika han har funnet det for godt til å støtta etter å ha tent graps på å pusha eit digitalt univers inn i skuleverket.
Misforstå meg rett. Eg har hatt stor glede av det for min eigen del. Men greia er jo at det er fint lite av det eg har plukka opp av “dataskillz” som eg har lært av pedagogisk utdanna personale. Mesteparten har eg lært på fritida. Mesteparten har eg lært som følgje av ein av to ting:
1. Timesvis med slit og repetisjon.
2. Gått på ei solid blemme som eg har måtta betala for.
At Derek Muller (Veritasium) la ut videon nedanfor, gav difor ein heil del meining for min del. Han trekk ut nokre essensar som den til einkvar tid sittjande Utdanningsminister burde streba etter å etterleva så godt han eller ho berre kan. For ein maskin, skjerm, dings…eller kva det no måtte vera kan ikkje gjera same jobben som ein lærar. Ein lærar som evner å skapa eit trygt og godt arbeidsmiljø, der elevane vert utfordra, må bryna seg og ikkje ikkje fer servert ferdig tygt mat. Kreativitet, utforsking og feiling er alle tre ord som eg meiner må til for at ein skal kunne lære noko vetugt. Diverre synest det som om minst to at mine stikkord er på god veg vekk frå skulekvardagen, om dei ikkje allereie er long gone.
Den tapte mursteinen i veggen
Vårt samfunn i Noreg har kome til eit punkt der det meste skal sikrast. HMS har ei høg stjerne her til lands. Kor mange arbeidsplassar som er innanfor dette feltet er ikkje godt å seie. Også innanfor skulen er dette viktig. Sjølvsagt. Me vil ikkje at ungane skal skada seg. Dei kunne brekke noko. Dei kunne omkomme.
Det siste er sjølvsagt noko ein absolutt ikkje ynskjer at skal skje.
Men det er eit godt gap i frå å skrape seg på ein kvist, og til at ein skal forulukke. Ein treng å bryna seg på noko for å vekse. Ein må dette før ein kan gå! Ein må gjere feil for å gjere noko rette. Rundt om i skulegardar og på offentlege leikeplassar er alt EU-godkjent, og skulle det ikkje vera det, vert treet sagd ned, steinen sprengd vekk eller heile leikeplassen terminert.
I Wales er ei rørsle ved navn “Free play” lansert. Bakgrunnen for dette ligg gjerne i det som nettstaden Lifehacker.com skriv;
Recent studies have shown that playing out of doors is crucial for children who are developing motor, problem-solving and observation skills, in addition to developing an understanding and relationship with nature (a.k.a. “eco-literacy“). Kids need more time to play — but not necessarily in today’s trend for organized, scheduled activities, as kids need to have moments of unstructured time to explore that helps develop their creativity and self-confidence.” – Lifehacker.com, 2014
Kontrasten til designarleikeplassen som Stavanger kommune anla i Ajaxparken i 2012 er, for å sei det mildt, gedigen!
Straks me lagar rammar for borns leik, lagar me også avtrensingar for kor langt og i kva retning dei strekk seg i si læring. Det igjen fer følgjer seinare i livet.
Permakultur designkurs
Vi rekker våre hender
Klokka er 03.00 den 8 juli 2014. Min sambuar vekkjer meg. Ho fortel at noko er på gang no. Me står opp. Nokre timar seinare har me forflytta oss til Stavanger Universitetssjukehus. Det er meldt setefødsel, så ein tek ingen sjansar.
Ved fyrste sjekk av jordmor, er åpninga på 3 centimeter. Den uroa me hadde hatt for at me som førstegonsfødande skulle verte sende heim att, forsvann. Det skulle vise seg at me skulle bli ei heil stund.
Ute i verda er viktige saker og ting på gang. Alexander Kristoff gjer ein kjempeinnsats på sykkelen, medan Tyskland heldt ei oppvisning i korleis alle fotballteoretiske prakteksempel kan settjast ut i praksis.
Men dette er ting som to spente, vordande foreldre glatt let ligge no. Ei ny sjel er på veg inn i verda, og då kan det eigentleg vere det same med alt anna.
Drøyt 25 timar etter at fyrste ria var registrert nærmar med oss målgang. Den nye verdsborgaren er på veg inn i det norske mantalet, og Siv Jensen sit vel alt klar med kalkulatoren for å rekne ut framtidig berekna skatt.
Målområdet, som tidlegare har hatt ei fin ro over seg, vert med eit klargjort for massespurt. Meldingane om at fem tær har fått forsprang frå resten av feltet vert motteke med forbauselse av funksjonærane i målområdet. Var det sant? Kunne dette verkeleg stemme? Etter eit kort kommitemøte vart det bestemt…her var det ikkje lenger noko å lura på.
Dermed vart det som til no hadde vore å oppfatta som eit maraton, med eit endra til VM i 100 meter. Hovudfavorittane inntok posisjonen i startblokka på alle fire, og sette alt i frå starten av i eit forrykande tempo.
12 minutt etter kunne teamet bak vinnaren senka skuldrene og konkludere med ny personleg rekord på samtlige område. Målgang vart gjennomført og registret 01.45 den 09 juli 2014, og soleklar vinnar var Tallak. Med sine 50 cm og 3675 gram, hadde han den perfekte utrustinga av muskelmasse og kroppsvekt, til å snika seg gjennom nålauget som skilde han frå heider og ære. Omsider kunne ein starte nedrigginga av målområdet og gjere klar for ei vel fortent restitusjonsøkt for både Tallak og støteapparatet bak.
I tillegg ynskjer vinnaren og teamet hans å sende ei stor takk til alle som heia undervegs. Med mykje action og lite tid, vart det diverre ikkje tid til å få tak i namna på alle som deltok, men at jordmødrene Else og Silja har stor del av ære for at me alle kom fram, er heva over ein kvar til.
I tillegg er også eit stor takk på sin plass til lækjarane, med doktor Tallaksen og Broch Østborg i spissen som tok regien på oppløpet. Det var eit imponerande skue å vera vitne til i frå sidelinja. Arbeidsoppgåvene dukka opp, og vart gjennomført så fort at det for ein utanifrå var heilt umogleg å henga med i svingane. Me er veldig, veldig imponerte!
Heilt til sist, ei takk til kunst og handtverkslærarane til lækjarane, og ei oppmoding til Torbjørn Røe Isaksen om å satse meir på dei estetiske faga. Det er ei bruk for fine korssting og god sakseføring i samfunnet!
Humla suser
Ferie
I år har eg ferie. Ferie slik ein ein urban lesar tenkjer på ordet ferie. For ferie for meg er å vera heime. Heime på Sinnes. Med dei lukter og lydar som ein kjem ut for når ein går i slåtten. For fyrste gong på 33 år vil perioden mellom skuleåra bestå av noko anna enn å slå, turke og høye gras. Og det er ikkje så reint lite vemod over nettopp det!
I går tok eg turen til Stavanger botaniske hage der dei hadde sleie blomsterenga si, og sidan veret har vore godt i år, hadde graset turka. Det var til og med raka i saman i såter, så når eg gjekk på desse kunne eg ikkje la vere å ta meg ein god pause og verkeleg suga inn den deilige lukta som for meg er synonymt med sumar.
Eg har difor bestemt meg for at eg må få litt av slåttonna med meg, same kva som dukkar opp. Det vert berre ikkje fullt så mykje i år som tidlegare år. Men vidareførast må det…
Festdag i heijen
Det kvapp i meg i dag etter min daglege røyndomssjekk i “heijen”. Etter først å ha fundert litt på kva det enorme talet med skrukketroll der ute ville ha å seie for grøda, og vurdert kva slag som har skrukketroll på menyen, kikka eg i toppen av epletreet mitt. Og der, der sat årets fyrste marihøne og klukka lågt for seg sjølv. Midt inne i mellom blomar, blad og maur i vakker sameksistens gleda ho eit permakulturhjarta utan sjølv å ha den fjernaste aning om kva ho gjorde for meg, hagen og epletreet mitt.
På toppen av dette, meiner eg på at eg såg dei fyrste spirene av årets eigne sjølvplanta jordeple. Og så jordbera då….jordbera!
Kikk opp
Dei moderne “sosiale media” har gjort noko med oss dei siste åra. Då eg var i barneskulealder, var det vanleg å ringa heim på fasttelefonen for å høyra om nokon var heime. Var dei ferdige med leksene? Kunne me leika?
Og så sprang med ut, litt for tynt kledde, i den kjølige vårlufta. For å leka lite vink, jeppa pinne, spela dødball eller anti over.
Der heldt me det gåande lenge. Antan til ein hadde fått bekjed om å innfinna seg heime att, eller til mørkret fall på og det ikkje lenger var prakisk mogleg å sjå ballen.
Eg går ut i frå at me var sosiale. På eit vis. Utan media. Med snakka saman. Leika saman. Krangla. Slåss. Fann på kjekke ting, ting som var farlege, ting med visste me ikkje hadde lov til.
No er born sosiale når dei er på sosiale medier. Det er slik dei samhandlar. Men er det samhandling? Når en vet kor mykje av kommunikasjonen som er ikkje-verbal?
Gary Turk har sagt nokre passande ord om nettopp dette temaet i denne videon. Sjå han. Og slå av.
100% naturleg
Reklameindustrien og matindustrien er to gode brødre. Folk er tilsynelatande stadig på jakt etter nok ein ny variant av eit fettfritt, men proteinrikt produkt i gapet mellom yoghurt og raume. Sunn skal ein jo vera! Og det er reklameindustrien flinke til å fortelja oss. Om ein kan slenga på eit merke for “økologisk” eller “naturleg” sel det også gjerne betre etterkvart som folk vert meir og meir opptekne av naturleg mat(!).